درد بعد از جراحی بینی یکی از موضوعاتی است که معمولا خیلی‌ها نگرانش هستند. بعد از عمل، کمی ناراحتی و درد طبیعی است چون بینی تحت تغییر قرار گرفته و بافت‌ها دچار فشار و التهاب می‌شوند.
شدت درد در افراد مختلف فرق می‌کند و به روش جراحی و مراقبت‌های بعد از آن بستگی دارد. در این مقاله سعی می‌کنیم درباره علت درد و روش‌های کنترل آن بیشتر توضیح بدهیم.
آیا عمل بینی درد دارد؟
یکی از اولین سوالاتی که برای داوطلبان جراحی بینی پیش می‌آید، این است که آیا خود عمل دردناک است یا خیر. پاسخ این سوال منفی است. در طول جراحی بینی، شما تحت بیهوشی کامل قرار می‌گیرید و به همین دلیل هیچ‌گونه دردی را حس نخواهید کرد.
اما پس از عمل، بروز مقداری درد طبیعی است. جراحی، به هر حال، نوعی دخالت در بافت‌های بدن است و بدن به این دخالت واکنش نشان می‌دهد. میزان این درد در افراد مختلف متفاوت است و به عواملی مانند آستانه تحمل درد فرد، وسعت تغییرات اعمال شده در بینی و تکنیک جراح بستگی دارد.
خبر خوب این است که این درد معمولا شدید نیست و با راهکارهای ساده و داروهای تجویز شده به خوبی کنترل می‌شود که در بیشتر موارد، حدود ۹۰ درصد افراد درد بسیار خفیفی را گزارش می‌دهند.
علت درد بعد از عمل بینی چیست؟
درک دلایل درد پس از جراحی بینی می‌تواند به کاهش نگرانی شما کمک کند. این درد معمولا به دلایل زیر رخ می‌دهد:
- تغییرات ساختاری بینی: جراح برای تغییر شکل بینی، استخوان و غضروف آن را جابجا می‌کند یا تغییراتی در آن‌ها به وجود می‌آورد. این دستکاری‌ها، حتی اگر با دقت بسیار انجام شوند، باعث تحریک بافت‌ها و بروز درد می‌شوند.
- برش‌ها و بخیه‌ها: ایجاد برش روی پوست یا داخل بینی و سپس بخیه زدن آن‌ها، یکی دیگر از دلایل اصلی درد پس از عمل است.
- التهاب و تورم: هرگونه جراحی باعث التهاب و تورم در ناحیه عمل می‌شود. این تورم به اعصاب اطراف فشار وارد می‌کند و می‌تواند عامل ایجاد درد باشد. تورم طبیعی‌ترین پاسخ بدن به جراحی است.
- تحریک اعصاب: در حین جراحی، ممکن است اعصاب کوچک بینی تحریک شوند که این موضوع می‌تواند منجر به احساس درد یا بی‌حسی موقت شود.
- درد در تیغه بینی: گاهی درد در ناحیه تیغه بینی (سپتوم) حس می‌شود. اگر این درد بسیار شدید، غیرعادی و تحمل‌ناپذیر باشد و نشانه‌های دیگری مانند تب یا ترشحات غیرمعمول هم وجود داشته باشند، می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد که نیاز است به بهترین جراح بینی در تهران مراجعه کنید.
- درد در پیشانی: بعضی افراد پس از جراحی بینی، دردی را در ناحیه پیشانی حس می‌کنند. این حالت می‌تواند به دلیل تحریک اعصاب سینوس‌ها در حین عمل، تورمی که از بینی به پیشانی گسترش پیدا کرده، یا انجام فعالیت‌های سنگین و خم شدن در روزهای اول پس از عمل باشد.
درد بینی بعد از عمل چقدر طول میکشد؟
درد بینی بعد از عمل معمولاً در دو تا سه روز اول بیشتر حس می‌شود و بعد به مرور کم می‌شود. البته مدت زمان درد بسته به روش جراحی، وضعیت بدن هر فرد، میزان تغییرات انجام شده و مراقبت‌های بعد از عمل بینی متفاوت است. اگر بینی بعد از جراحی ضربه بخورد یا دستکاری شود، درد و تورم ممکن است طولانی‌تر شود. حتی وقتی درد اصلی کمتر شد، ممکن است تا چند ماه بینی نسبت به لمس کمی حساس باشد که کاملاً طبیعی است و با زمان بهتر می‌شود.
چه زمانی برای مراجعه به پزشک ضروری است؟
اگرچه مقداری درد پس از جراحی بینی طبیعی است، اما در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، لازم است فورا پزشک خود را مطلع کنید:
- اگر دردی دارید که با مسکن‌های تجویز شده آرام نمی‌گیرد و فعالیت‌های روزمره شما را مختل کرده است.
- اگر درد شما پس از چند روز کاهش، ناگهان شدیدتر شود.
- اگر درد شما بیشتر از ۳ تا ۴ روز با همان شدت اولیه ادامه پیدا کند.
- تب بالاتر از ۳۷.۵ درجه سانتی‌گراد که پایدار باشد، می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد.
- مقداری خونابه یا لکه‌بینی خفیف در روزهای اول طبیعی است، اما خونریزی فعال و زیاد نیاز به بررسی دارد.
- ترشحات چرکی یا بدبو از بینی، افزایش قرمزی و گرمی در اطراف بینی، سردرد شدید، یا سرگیجه.
- هر وضعیتی که به نظر شما غیرعادی می‌آید و باعث نگرانی‌تان می‌شود.
به یاد داشته باشید که پزشک شما بهترین فرد برای تشخیص و رسیدگی به این موارد است.
راه‌های کاهش درد بعد از عمل بینی
خوشبختانه راهکارهای زیادی برای کم کردن و کنترل درد پس از جراحی بینی وجود دارد. رعایت این موارد به شما کمک می‌کند دوران نقاهت راحت‌تری داشته باشید:
🔹 مصرف منظم داروهای تجویزی: پزشک داروهای مسکن برای شما تجویز می‌کند. این داروها را طبق دستور و سر وقت مصرف کنید. از مصرف خودسرانه داروها، به خصوص آسپرین و برخی داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، بدون مشورت پزشک خودداری کنید، چون ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند. پاراستامول اغلب یک گزینه کم‌خطر و موثر است. گاهی ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها برای جلوگیری از عفونت و داروهای ضد التهاب نیز تجویز شوند.
🔹 استفاده از کمپرس سرد: کمپرس یخ به کاهش تورم، کبودی و درد کمک زیادی می‌کند. در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول پس از عمل، می‌توانید کیسه یخ را که در یک پارچه پیچیده‌اید، به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی گونه‌ها و اطراف چشم‌ها (نه مستقیما روی بینی) قرار دهید. این کار را چندین بار در روز تکرار کنید.
🔹 استراحت کافی و صحیح: در روزهای اول پس از جراحی، استراحت مطلق ضروری است. هنگام خوابیدن و دراز کشیدن، دو بالش زیر سر خود بگذارید تا سرتان بالاتر از بدن (با زاویه حدود ۴۵ درجه) قرار گیرد. این کار به کاهش تورم و در نتیجه کم شدن درد کمک می‌کند.
🔹 رژیم غذایی نرم و خنک: از خوردن غذاهای سفت که نیاز به جویدن زیاد دارند و غذاها و نوشیدنی‌های خیلی داغ پرهیز کنید. این موارد می‌توانند باعث فشار به ناحیه جراحی شده و درد را تشدید کنند. سوپ‌ها، پوره و غذاهای نرم و خنک گزینه‌های خوبی هستند. مصرف مواد غذایی سرشار از پروتئین به ترمیم سریع‌تر زخم‌ها کمک می‌کند. همچنین، نوشیدن آب فراوان اهمیت دارد.
🔹 پرهیز از فعالیت‌های سنگین: از انجام فعالیت‌های بدنی شدید، ورزش کردن و بلند کردن اجسام سنگین حداقل تا چند هفته پس از عمل (طبق دستور پزشک) خودداری کنید. این فعالیت‌ها گردش خون را افزایش داده و می‌توانند منجر به خونریزی، افزایش تورم و درد شوند.
🔹 نحوه صحیح مسواک زدن: دندان‌های خود را به آرامی و با یک مسواک نرم مسواک بزنید. مراقب باشید به لب بالا و بینی فشاری وارد نشود. اگر هنگام مسواک زدن احساس درد کردید، آن را متوقف کنید.
🔹 اجتناب از فین کردن و فشار به بینی: حداقل تا دو هفته پس از عمل، از فین کردن شدید خودداری کنید. همچنین از دستکاری، خاراندن یا فشار آوردن به بینی پرهیز نمایید.
🔹 مراقبت از تامپون (در صورت وجود): گاهی جراح از تامپون داخل بینی استفاده می‌کند. برداشتن تامپون ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد، اما معمولا درد شدیدی ندارد. پزشکان امروزه از روش‌هایی مانند بی‌حس کردن موضعی قبل از خارج کردن تامپون استفاده می‌کنند تا این فرآیند راحت‌تر باشد.
🔹 شستشوی بینی طبق دستور: پس از برداشتن پانسمان‌ها، پزشک ممکن است شستشوی بینی با سرم نمکی یا اسپری‌های مخصوص را توصیه کند. این کار به تمیز نگه داشتن بینی، کاهش خشکی و احساس گرفتگی کمک می‌کند که می‌تواند به طور غیرمستقیم در کاهش ناراحتی مؤثر باشد.
درد عمل بینی استخوانی بیشتره یا گوشتی؟
یکی از سوالات رایج این است که آیا درد جراحی بینی استخوانی با بینی گوشتی تفاوت دارد یا خیر. به‌طور کلی، تفاوت چشمگیری در میزان درد بین این دو نوع جراحی بینی وجود ندارد.
ماهیت تغییراتی که جراح در بینی‌های استخوانی (که معمولا نیاز به تراشیدن یا شکستن استخوان دارند) یا بینی‌های گوشتی (که بیشتر روی تقویت غضروف و فرم‌دهی پوست تمرکز دارد) ایجاد می‌کند، متفاوت است.
به همین دلیل، تکنیک‌های جراحی نیز ممکن است کمی فرق داشته باشند و در برخی موارد، به دلیل دستکاری بیشتر استخوان‌ها در جراحی بینی استخوانی، ممکن است درد و تورم به میزان بسیار جزئی بیشتر باشد، اما این تفاوت آنقدر نیست که نگران‌کننده باشد و با داروهای مسکن به خوبی مدیریت می‌شود. مهم‌تر از نوع بینی، مهارت جراح و رعایت مراقبت‌های پس از عمل در کنترل درد تاثیرگذار است.
جمع بندی
درد بعد از جراحی بینی یک بخش طبیعی از روند بهبودی است که معمولا خفیف تا متوسط بوده و طی چند روز اول به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. با رعایت دقیق دستورالعمل‌های جراح و استفاده از راهکارهای کاهش درد، می‌توانید این دوره را با کمترین ناراحتی پشت سر بگذارید. آگاهی از علل درد، مدت زمان معمول آن و شناخت علائم هشداردهنده به شما کمک می‌کند تا با آرامش بیشتری این مسیر را طی کنید.
به یاد داشته باشید که انتخاب یک جراح ماهر و با وجدان، نقش مهمی در کسب یک نتیجه مطلوب و گذراندن دوره نقاهت با کمترین عوارض دارد. برای دریافت مشاوره تخصصی در زمینه جراحی بینی و بررسی شرایط خود، می‌توانید به دکتر غلامرضا بیاضیان، جراح و متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید. ایشان با دانش به‌روز و اولویت قرار دادن سلامت و خواسته‌های شما، راهنمایی‌های لازم را در اختیارتان قرار خواهند داد و در تمام مراحل، از مشاوره اولیه تا بهبودی کامل، در کنار شما خواهند بود.
