راهنمای کامل مراقبت‌های بعد از عمل تیروئید

مراقبت‌های بعد از عمل تیروئید نقش کلیدی در بهبود سریع‌تر و کاهش خطر عوارض جانبی دارد. این اقدامات، از مدیریت تغذیه و مراقبت از زخم تا کنترل درد و پیشگیری از مشکلات احتمالی، به بیماران کمک می‌کند تا روند بهبودی را به بهترین شکل طی کنند. عمل تیروئید ممکن است به دلایلی همچون ندول‌های تیروئیدی یا سرطان انجام شود و موفقیت کامل درمان، علاوه بر مهارت جراح، به پایبندی بیمار به این توصیه‌ها بستگی دارد. در این مطلب از دکتر بیاضیان به طور کامل به نکات مهم مراقبتی پس از این جراحی می‌پردازیم.

مراقبت‌های بعد از عمل تیروئید

جراحی تیروئید، معمولاً به دلیل بیماری‌های تیروئیدی مانند گواتر یا سرطان تیروئید انجام می‌شود. پس از این جراحی، مراقبت‌های ویژه برای بهبودی سریع و کامل بیمار ضروری است. مدت زمان بستری و نوع مراقبت‌های پس از عمل، بسته به نوع جراحی و شرایط بیمار متفاوت است.

بلافاصله پس از عمل، بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود تا علائم حیاتی او تحت نظر باشد. در اکثر موارد، بیماران می‌توانند در همان روز یا روز بعد از عمل ترخیص شوند. در منزل، رعایت برخی نکات مهم برای بهبودی سریع‌تر ضروری است.

گلودرد بعد از عمل تیروئید

پس از جراحی تیروئید، بروز برخی علائم مانند گلودرد، احساس خستگی و درد در ناحیه گردن و شانه‌ها امری طبیعی است. این علائم ناشی از موقعیت بدن در حین عمل و دستکاری بافت‌های اطراف غده تیروئید می‌باشد. درد ناشی از جراحی معمولاً با داروهای مسکن قابل کنترل است و به تدریج کاهش می‌یابد. 

همچنین ممکن است تورم خفیف در ناحیه گردن و احساس وجود توده‌ای در هنگام بلع مشاهده شود که این علائم نیز موقتی هستند. در برخی موارد، کاهش سطح کلسیم خون به دلیل اختلال در عملکرد غدد پاراتیروئید رخ می‌دهد که با تجویز مکمل‌های کلسیم قابل درمان است. 

مراقبت از زخم بعد از عمل تیروئید

رعایت نکات زیر به همراه دستورالعمل‌های پزشک، روند بهبود را تسریع می‌کند و از عوارض احتمالی جلوگیری می‌کند.

• برش جراحی، معمولاً در ناحیه گردن ایجاد شده و بخیه زده می‌شود، باید تمیز و خشک نگه داشته شود. 
• پس از ۲۴ ساعت می‌توان دوش گرفت، اما از مالیدن یا خراشیدن محل زخم خودداری کنید و آن را به آرامی با حوله تمیز خشک کنید. 
• اگر روی برش نوار استری دارید، اجازه دهید به‌طور طبیعی طی ۷-۱۰ روز بیفتد و در غیر این صورت به‌آرامی آن را بردارید. 
• استفاده از آب و صابون ملایم برای تمیز کردن زخم توصیه می‌شود و باید از مواد تحریک‌کننده مانند الکل یا پراکسید هیدروژن اجتناب کنید. 
• در صورت مشاهده علائمی مانند قرمزی، تورم، درد شدید، تب، یا ترشحات چرکی، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
•  از کمپرس سرد برای کاهش تورم و کبودی استفاده کنید و محل زخم را از نور مستقیم خورشید محافظت کرده و در صورت لزوم از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.  

بعد از عمل تیروئید چه بخوریم؟

تغذیه بعد از جراحی تیروئید نقش مهمی در روند بهبودی و کاهش ناراحتی بیمار دارد. در این دوره، بدن به مواد مغذی خاصی نیاز دارد تا به سرعت ترمیم شود.

مصرف غذاهای نرم: در روزهای اولیه پس از جراحی، خوردن غذاهای نرم و مایع توصیه می‌شود. این غذاها عبارتند از: پوره سیب‌زمینی، پودینگ، سیب‌زمینی پخته، سوپ و آبگوشت، اسموتی، ماست
این غذاها به کاهش فشار بر گلو کمک کرده و بلع راحت‌تری را فراهم می‌آورد.

غذاهای سرد: مصرف خوراکی‌های سرد مانند اسموتی‌های یخ‌زده و بستنی می‌تواند به تسکین التهاب و درد گلو کمک کند.

مصرف مایعات: برای حفظ هیدراتاسیون بدن، مصرف مایعات ضروری است. سوپ‌ها، چای‌های گیاهی و آب باید در رژیم غذایی گنجانده شوند تا بدن در مراحل بهبودی مایعات کافی دریافت کند.

مصرف پروتئین: پروتئین برای تسریع روند بهبودی بدن لازم است. منابع پروتئینی مانند تخم‌مرغ آب‌پز، گوشت نرم، شیک‌های پروتئینی و دیگر منابع پروتئینی باید در رژیم غذایی گنجانده شوند.

پرهیز از غذاهای خشک و سخت: غذاهایی مانند چیپس یا سبزیجات خام که می‌توانند به گلو آسیب بزنند، باید از رژیم غذایی حذف شوند. همچنین غذاهای اسیدی مانند گوجه‌فرنگی یا نوشیدنی‌های اسیدی مانند آب پرتقال که ممکن است باعث تحریک گلو شوند، باید از برنامه غذایی دور نگه داشته شوند.

پرهیز از غذاهای فست‌فودی و تند: غذاهای پرچرب، فست‌فودها و غذاهای تند می‌توانند درد گلو را افزایش داده و روند بهبودی را کند کنند.

پرهیز از الکل، کافئین و سیگار: مصرف این مواد می‌تواند باعث تحریک و آزار بیشتر گلو و حنجره شود و روند بهبودی را مختل کند.

مدیریت مشکلات گوارشی: پس از جراحی ممکن است دچار یبوست شوید. مصرف مکمل‌های فیبر و مشورت با پزشک برای استفاده از ملین‌های ملایم در صورت نیاز توصیه می‌شود.

کمبود کلسیم بعد از عمل تیروئید

کمبود کلسیم پس از عمل تیروئید یکی از عوارض شایع است که معمولاً به دلیل اختلال در عملکرد غدد پاراتیروئید رخ می‌دهد. این غدد که مسئول تنظیم سطح کلسیم در بدن هستند، ممکن است پس از جراحی به درستی عمل نکنند. در برخی موارد، آسیب به این غدد حین جراحی تیروئید می‌تواند منجر به کاهش سطح کلسیم شود. علائم رایج کمبود کلسیم شامل بی‌حسی و مورمور شدن در دست‌ها، پاها و اطراف لب، شکنندگی ناخن‌ها، تغییرات خلقی مانند اضطراب و افسردگی، انقباضات عضلانی، به‌ویژه در صورت و دست‌ها، و گرفتگی عضلات پاها و دست‌ها است.

برای درمان کمبود کلسیم، پزشکان معمولاً داروهایی تجویز می‌کنند که اغلب شامل مصرف روزانه یک تا سه قرص کلسیم کربنات ۱۲۵۰ میلی‌گرمی است. دوز دقیق مصرفی به شرایط بیمار بستگی دارد و باید با مشورت پزشک تنظیم شود. علائم دیگری که ممکن است نشان‌دهنده کمبود کلسیم باشد شامل سوزش در نوک انگشتان، درد در قفسه سینه، مشکل در بلع، کم‌اشتهایی و خشکی پوست است. در صورت مشاهده این علائم، ضروری است که بیمار با پزشک خود مشورت کرده و درمان‌های لازم را دریافت کند.

گرفتگی صدا بعد از عمل تیروئید

عمل جراحی تیروئید به دلیل نزدیکی به اعصاب حنجره، ممکن است موقتاً باعث تغییراتی در صدا و تن بیمار شود. این تغییرات شامل گرفتگی صدا، خشونت صدا یا کاهش حجم صدا می‌شود. علت اصلی این مشکل، آسیب یا التهاب موقتی اعصاب حنجره در حین عمل است.

خوشبختانه، در اکثر موارد، این تغییرات صوتی موقتی بوده و با گذشت زمان بهبود می‌یابد. برای تسریع در بهبودی صدا، توصیه می‌شود از صحبت کردن طولانی‌مدت، مصرف مواد تحریک‌کننده مانند کافئین، الکل و دخانیات پرهیز کرده و به اندازه کافی آب بنوشید تا رطوبت گلو حفظ شود. در برخی موارد، پزشک ممکن است مصرف داروهای ضدالتهابی یا انجام تمرینات گفتاری را تجویز کند.

حمام رفتن بعد از عمل تیروئید

زمان مناسب برای استحمام پس از عمل تیروئید به عوامل مختلفی از جمله نوع جراحی، میزان خونریزی و توصیه‌های پزشک بستگی دارد. به طور معمول، پزشک توصیه می‌کند که تا ۴۸ تا ۷۲ ساعت پس از عمل از استحمام خودداری کنید. این مدت زمان به محل جراحی اجازه می‌دهد تا ترمیم اولیه خود را آغاز کند.

با این حال، برای اطمینان از رعایت بهترین روش مراقبت پس از عمل، بهتر است در مورد زمان دقیق استحمام با پزشک خود مشورت کنید. پزشک با توجه به شرایط خاص شما، بهترین زمان برای استحمام را تعیین خواهد کرد.

داروهای بعد از عمل تیروئید

پس از عمل تیروئید، پزشک داروهای جدید یا تجدید مصرف داروهای قبلی را طبق شرایط شما تجویز می‌کند. داروهای مسکن باید طبق دستور مصرف شوند و از مصرف خودسرانه پرهیز کنید. در صورت مصرف داروهایی مانند آسپرین، زمان شروع مجدد آن‌ها را از پزشک بپرسید. 

همچنین، پس از جراحی تیروئید، بدن قادر به تولید هورمون تیروئید نخواهد بود و لازم است از لووتیروکسین به عنوان هورمون جایگزین استفاده کنید. در برخی موارد، پزشک ممکن است مکمل‌های کلسیم و ویتامین D برای تنظیم سطح کلسیم تجویز کند که باید حداقل ۴ ساعت پس از مصرف لووتیروکسین مصرف شوند. اگر مشکلاتی مانند گرفتگی صدا یا بلع وجود داشته باشد، پزشک درمان‌های دارویی یا گفتار درمانی را توصیه می‌کند.

احساس خفگی بعد از عمل تیروئید

بسیاری از بیماران پس از جراحی تیروئید، احساس خفگی یا تنگی نفس را تجربه می‌کنند که اغلب به دلیل تورم و التهاب در ناحیه گردن و همچنین پاسخ طبیعی بدن به جراحی است. این احساس معمولاً موقتی بوده و با گذشت زمان و رعایت مراقبت‌های پس از عمل، بهبود می‌یابد. برای تسریع روند بهبودی، توصیه می‌شود استراحت کافی، اجتناب از فعالیت‌های سنگین، مصرف مایعات فراوان، انجام تمرینات تنفسی آرام و مصرف منظم داروهای تجویز شده توسط پزشک را جدی بگیرید.

دیگر نکات مهم بعد از عمل برداشتن تیروئید

1. بعد از جراحی تیروئید، بیماران باید از مصرف داروهایی مانند آسپرین که خاصیت رقیق‌کنندگی خون دارند، خودداری کنند. این داروها ممکن است تا مدتی ممنوع باشند.
2. گلودرد در روزهای اول بعد از جراحی طبیعی است. برای تسکین این درد، پزشک مسکن‌هایی تجویز خواهد کرد.
3. به دلیل سفتی گردن پس از جراحی، بیمار نباید به مدت چند روز رانندگی کند. تکان دادن گردن در این دوره دشوار است.
4. بیمار باید چند روز اول پس از جراحی استراحت کند. پزشک داروهایی را تجویز خواهد کرد که مصرف آن‌ها باید به موقع و طبق دستورالعمل‌های دقیق انجام شود.
5. بیمار باید در طول روز ۶ تا ۸ لیوان مایعات مصرف کند تا از دهیدراسیون جلوگیری شود.
6. ممکن است یک درن برای تخلیه ترشحات در ناحیه گردن قرار داده شود که معمولاً یک تا سه روز پس از جراحی برداشته می‌شود.
7. تورم و کبودی در ناحیه برش عمل جراحی ممکن است تا روز سوم بعد از عمل به حداکثر برسد.
8. در روزهای اول پس از جراحی، خشونت صدا و مشکل در بلع طبیعی است و معمولاً به مرور زمان بهبود می‌یابد.
9. در روزهای اول بعد از جراحی، بیماران ممکن است احساس پری یا سفتی در ناحیه پایین گردن داشته باشند که معمولاً تا یک ماه ادامه می‌یابد.
10. بعد از جراحی، پانسمان گردن برداشته می‌شود و یک چسب کوچک روی ناحیه عمل باقی می‌ماند. این چسب معمولاً تا ۱۰ روز بر روی گردن باقی می‌ماند. لازم است که زخم به هیچ عنوان خیس نشود و از استفاده از پماد یا کرم بر روی زخم خودداری شود.
11. در دو هفته اول پس از جراحی، انجام ورزش‌های شدید و تماسی مانند ورزش‌های رزمی ممنوع است. در هفته دوم می‌توان ورزش‌های سبک انجام داد. برای سه هفته اول از کشیدن گردن و انجام حرکات کششی خودداری کنید.
12. پس از برداشتن کامل تیروئید، بیمار باید داروهای تیروئیدی مانند لووتیروکسین را به صورت روزانه مصرف کند. این داروها باید نیم ساعت قبل از صبحانه مصرف شوند و معمولاً تا پایان عمر ادامه می‌یابند.
13. گاهی اوقات غدد پاراتیروئید در حین جراحی آسیب می‌بینند که ممکن است منجر به اختلال در متابولیسم کلسیم شود. علائم کاهش کلسیم شامل کرختی، گزگز، انقباض عضلات و احساس لرزش است که باید به پزشک اطلاع داده شود.
14. مصرف سیگار و الکل ممکن است روند بهبودی را کند کرده و خطر عفونت را افزایش دهد. بنابراین، از مصرف این مواد باید خودداری شود.
15. بلند کردن اجسام سنگین ممکن است فشار زیادی به گردن و شکم وارد کند و خطر خونریزی و سایر عوارض را افزایش دهد.
16. بیمار باید تا زمانی که قادر به چرخاندن راحت گردن خود باشد، از رانندگی خودداری کند.

جمع بندی مراقبت‌های بعد از عمل برداشتن تیروئید

جراحی تیروئید، که به دلیل مشکلاتی مانند ندول یا سرطان تیروئید انجام می‌شود، می‌تواند شامل برداشتن کامل یا بخشی از غده تیروئید باشد. برای اطمینان از نتیجه مثبت و بدون عارضه، انتخاب جراح ماهر بسیار اهمیت دارد. افرادی که این جراحی را انجام می‌دهند، به طور دائمی نیاز به مصرف داروهای جایگزین هورمون تیروئید (تیروکسین) خواهند داشت. بدون این داروها، علائمی چون خستگی، افسردگی، مشکلات حافظه، افزایش وزن، خشکی پوست و ریزش مو ممکن است بروز کند. 

پس از جراحی، مراقبت از محل برش و اجتناب از حمام، شنا یا دوش گرفتن تا زمان بهبودی ضروری است. در صورت تورم شدید یا نشانه‌های عفونت، باید بلافاصله با جراح تماس گرفته شود. همچنین، رعایت توصیه‌های پزشکی برای جلوگیری از عوارضی مانند عفونت، خونریزی و مشکلات تنفسی بسیار مهم است.