پارگی پرده گوش; علائم و درمان پارگی پرده گوش

پارگی پرده گوش زمانی رخ می‌دهد که پرده نازک جداکننده کانال گوش خارجی از گوش میانی دچار پارگی یا سوراخ شود. اگرچه در بسیاری از موارد، پارگی پرده گوش به طور خود به خود بهبود می‌یابد، اما در برخی موارد، نیاز به مداخله پزشکی و حتی جراحی وجود دارد. از آنجایی که حفظ سلامت گوش و شنوایی بسیار حائز اهمیت است، مراجعه سریع به متخصص گوش و حلق و بینی در صورت بروز علائم پارگی، می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. در این مقاله، به بررسی جامع پارگی پرده گوش، از علائم اولیه تا روش‌های تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت. 

پارگی پرده گوش

پارگی پرده گوش به آسیب یا سوراخ شدن غشای نازکی که گوش خارجی را از گوش میانی جدا می‌کند، گفته می‌شود. این پرده که به نام صماخ یا تمپان نیز شناخته می‌شود، وظیفه دریافت امواج صوتی و حفاظت از گوش میانی را بر عهده دارد. پارگی پرده گوش اغلب به دلیل عفونت‌های شدید گوش میانی، تغییرات ناگهانی فشار، ورود اجسام خارجی به گوش یا آسیب‌های فیزیکی رخ می‌دهد. این عارضه ممکن است باعث کاهش شنوایی و حتی عفونت‌های مکرر گوش میانی شود. خوشبختانه در بیشتر موارد، پارگی پرده گوش به‌طور خود به خود بهبود می‌یابد. با این حال، در شرایط خاص، ممکن است نیاز به جراحی برای ترمیم آن باشد. مهم‌ترین اقدام برای جلوگیری از این مشکل، محافظت از گوش و جلوگیری از ورود عوامل خطرزا به آن است.

علائم پارگی پرده گوش چیست؟

علائم پارگی پرده گوش به طور متنوع و با شدت‌های مختلف بروز می‌کند که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. درد گوش: از علائم اولیه پارگی پرده گوش، درد ناگهانی و شدید در ناحیه گوش است. این گوش درد ممکن است متناوب باشد و شدت آن افزایش یا کاهش یابد.
2. ترشحات از گوش: پس از احساس درد، ممکن است گوش شروع به تخلیه کند. این تخلیه معمولاً با ترشحات مخاطی، چرکی یا حتی خون همراه است که نشان‌دهنده پاره شدن پرده گوش است.
3. کاهش شنوایی: پس از پارگی، کاهش یا از دست دادن موقت شنوایی رخ می‌دهد. فرد ممکن است صداها را خفه یا کم‌قدرت احساس کند.
4. وزوز گوش: شنیدن صداهایی مانند وزوز یا زنگ زدن در گوش، از دیگر نشانه‌های پارگی پرده گوش است.
5. سرگیجه: پارگی پرده گوش می‌تواند باعث سرگیجه و حالت تهوع یا استفراغ شود.
6. عفونت مکرر گوش: پس از پارگی، احتمال ابتلا به عفونت‌های مکرر گوش میانی افزایش می‌یابد، چرا که پرده گوش وظیفه محافظت از گوش میانی را دارد.

علت پارگی پرده گوش چیست؟

پارگی پرده گوش ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد که هر کدام بسته به شرایط خاص، علائم و عواقب متفاوتی را به دنبال دارند. در ادامه به بررسی این دلایل می‌پردازیم:

1. پاره شدن پرده گوش بر اثر عفونت: یکی از شایع‌ترین دلایل پارگی پرده گوش، عفونت گوش میانی است. در این حالت، مایعات در پشت پرده گوش جمع می‌شوند و فشار زیادی به پرده وارد می‌کنند که می‌تواند باعث پارگی آن شود. این عفونت به‌ویژه در کودکان رایج است.
2. تغییرات فشار (باروتروما): هنگامی که اختلاف فشار بین گوش میانی و محیط بیرونی زیاد باشد، فشار به پرده گوش افزایش یافته و منجر به پارگی می‌شود. باروتروما معمولاً در فعالیت‌هایی نظیر غواصی، سفر هوایی یا رانندگی در ارتفاعات بالا رخ می‌دهد.
3. ترومای فیزیکی (ضربه به گوش): هر نوع ضربه مستقیم به گوش یا سر می‌تواند پرده گوش را پاره کند. این ضربه‌ها می‌توانند از طریق تصادف، برخورد سیلی یا ضربه محکم به گوش، ورزش‌های تماسی یا وارد شدن اجسام خارجی به گوش مانند گوش‌پاک‌کن یا مداد ایجاد شوند.
4. ترومای صوتی: صداهای بسیار بلند مانند انفجارها یا شلیک گلوله می‌توانند موج صوتی قوی ایجاد کرده و به پرده گوش آسیب برسانند. این اتفاق نادر است اما می‌تواند باعث پارگی پرده گوش شود.
5. اجسام خارجی: استفاده از اشیاء نوک‌تیز یا سخت مانند سواب‌های پنبه‌ای یا سنجاق سر برای تمیز کردن یا خاراندن گوش می‌تواند به طور تصادفی پرده گوش را سوراخ کند.
6. ضربات به سر: آسیب‌های شدید به سر، مانند شکستگی‌های قاعده جمجمه، ممکن است به ساختارهای داخلی گوش، از جمله پرده گوش آسیب برسانند و باعث پارگی آن شوند.
7. صداهای انفجاری ناگهانی: صدای انفجار ناگهانی مانند صدای نزدیک شلیک اسلحه یا انفجار می‌تواند فشار زیادی به پرده گوش وارد کند و باعث پارگی آن شود.

محافظت از پرده گوش از طریق جلوگیری از آسیب‌های فیزیکی و جلوگیری از ورود اجسام خارجی به گوش، بهترین راهکار پیشگیری از پارگی پرده گوش است.

تشخیص پارگی پرده گوش

پزشکان معمولاً برای تشخیص پارگی پرده گوش از یک ابزار نورانی به نام اتوسکوپ استفاده می‌کنند که به آنها امکان مشاهده پرده گوش را می‌دهد. در صورتی که پارگی وجود داشته باشد، در اغلب موارد پزشک می‌تواند آن را مستقیماً ببیند. اگر پارگی کوچک باشد و با اتوسکوپ قابل مشاهده نباشد، ممکن است به آزمایش‌های بیشتری نیاز باشد، از جمله تست‌های شنوایی تخصصی.

روش‌هایی که برای تشخیص پارگی پرده گوش وجود دارد:

1. نمونه‌برداری از مایعات گوش: در صورتی که مایعات از گوش خارج شده باشد، پزشک این مایعات را برای بررسی وجود عفونت آزمایش می‌کند، چرا که عفونت ممکن است عامل پارگی باشد.
2. معاینه اتوسکوپی: پزشک با استفاده از اتوسکوپ و نور مخصوص، داخل گوش را بررسی می‌کند تا هر گونه آسیب به پرده گوش را شناسایی کند.
3. آزمایش شنوایی‌سنجی: شنوایی‌سنجی توانایی شما در شنیدن صداهای مختلف از نظر شدت و زیر و بمی ارزیابی می‌کند. نتایج این آزمایش در قالب نمودارهای شنیداری به نام ادیوگرام نمایش داده می‌شود. یکی دیگر از آزمایش‌های مرتبط، تمپانومتری است که برای بررسی حرکت پرده گوش در پاسخ به تغییرات فشار هوا استفاده می‌شود.
4. تمپانومتری: با استفاده از یک دستگاه به نام تمپانومتر، پزشک واکنش پرده گوش به تغییرات فشار هوا را آزمایش می‌کند.

درمان پارگی پرده گوش

در بیشتر موارد، پارگی پرده گوش به‌صورت خود به‌خود در طی چند هفته تا چند ماه بهبود می‌یابد. با این حال، اگر پرده گوش پس از این مدت زمان ترمیم نشود، مشاوره با بهترین متخصص گوش، حلق و بینی می‌تواند ضروری باشد. روش‌های درمانی بسته به شدت آسیب ممکن است شامل اقدامات غیر جراحی یا جراحی باشند.

روش‌های درمانی پارگی پرده گوش:

1. میرنگوپلاستی: در این روش، متخصص گوش و حلق و بینی یک چسب دارویی را روی پارگی یا سوراخ پرده گوش قرار می‌دهد. این چسب باعث تحریک بهبودی پرده گوش می‌شود. در برخی موارد، ممکن است این روش چند بار تکرار شود تا بهبودی کامل حاصل شود.
2. تمپانوپلاستی: اگر میرنگوپلاستی مؤثر نباشد یا پارگی بزرگ باشد، پزشک ممکن است از تمپانوپلاستی استفاده کند. در این روش، بافتی از نقاط دیگر بدن مانند غضروف یا پوست برداشته و به پرده گوش پیوند زده می‌شود تا پارگی ترمیم شود.
3. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها: برای جلوگیری از عفونت یا درمان عفونت‌های موجود، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا قطره گوش تجویز کند. این اقدام به بهبود سریع‌تر پرده گوش و پیشگیری از عفونت‌های جدید کمک می‌کند.
4. تسکین درد و التهاب: اگر پارگی پرده گوش باعث درد یا ناراحتی شود، پزشک ممکن است داروهای مسکن مانند استامینوفن یا ایبوپروفن را برای کاهش درد و التهاب تجویز کند. همچنین استفاده از یک کمپرس گرم یا سرد روی گوش می‌تواند به تسکین درد کمک کند.

جراحی پارگی پرده گوش: اگر پارگی پرده گوش پس از ۳ تا ۴ هفته بهبود نیافت، ممکن است نیاز به روش‌های جراحی باشد. این جراحی‌ها به‌صورت سرپایی انجام می‌شوند و در اغلب موارد بیمار همان روز مرخص می‌شود.

مراقبت‌های بعد از پارگی پرده گوش: برای کمک به بهبود پرده گوش، باید از ورود آب به گوش جلوگیری کنید و از ابزارهایی مانند گوش پاک‌کن استفاده نکنید. همچنین تا زمانی که پزشک توصیه نکند، از شنا و فعالیت‌هایی که خطر ورود آب به گوش دارند، خودداری کنید.

درمان خانگی پارگی پرده گوش

برای درمان خانگی پارگی پرده گوش و تسریع بهبودی مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن می‌تواند به کاهش درد کمک کند. از شنا کردن، وارد کردن هرگونه جسم خارجی به گوش، و دمیدن شدید بینی خودداری کنید. استفاده از کمپرس گرم و حفظ خشکی گوش نیز می‌تواند در روند بهبود موثر باشد. با این حال، به یاد داشته باشید که این روش‌ها جایگزین مراجعه به پزشک نیستند و در صورت تشدید علائم، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

پارگی پرده گوش در کودکان

پارگی پرده گوش در کودکان به دلیل حساسیت بالای بافت گوش و عفونت‌های شایع، اتفاقی رایج است. استفاده نادرست از گوش‌پاک‌کن یا ورود اشیای خارجی به گوش نیز می‌تواند به این آسیب منجر شود. علائمی مانند درد شدید، ترشحات چرکی یا خونی، وزوز گوش و سرگیجه نشانه‌های پارگی پرده گوش هستند و باید سریعاً با پزشک متخصص مشورت شود. کودکان مبتلا به عفونت گوش نیاز به آنتی‌بیوتیک دارند و باید گوش‌ها خشک نگه داشته شود تا از عفونت بیشتر جلوگیری شود. در صورت عدم درمان صحیح، این آسیب می‌تواند اثرات طولانی‌مدت بر شنوایی کودک داشته باشد.

عوارض پارگی پرده گوش

پرده گوش دو وظیفه اصلی دارد: کمک به شنیدن و محافظت از گوش میانی در برابر عوامل خارجی مانند آب و باکتری‌ها. در صورت پارگی این پرده، ممکن است مشکلات جدی ایجاد شود، به‌ویژه اگر طی ۳ تا ۶ ماه خودبه‌خود ترمیم نشود. یکی از رایج‌ترین عوارض، کاهش شنوایی موقتی است که به اندازه و محل پارگی بستگی دارد. دیگر عوارض پارگی پرده گوش عبارت اند از: 

• عفونت‌های مکرر گوش میانی: پارگی پرده گوش راهی را برای ورود باکتری‌ها به گوش میانی فراهم می‌کند و احتمال ابتلا به عفونت‌های مکرر را افزایش می‌دهد. در برخی موارد، عفونت‌ گوش می‌تواند منجر به کاهش شنوایی دائمی و ترشحات مزمن از گوش شود.
• کلستئاتوم: این کیست خوش‌خیم از سلول‌های پوستی و مواد زائد تشکیل شده و در اثر تجمع این مواد در پشت پرده گوش پاره شده ایجاد می‌شود. کلستئاتوم می‌تواند به استخوان‌های گوش میانی آسیب رسانده و باعث کاهش شنوایی دائمی شود.
• ماستوئیدیت: در موارد شدید، عفونت می‌تواند از گوش میانی به استخوان ماستوئید پشت گوش گسترش یافته و باعث ماستوئیدیت شود.
• سرگیجه: برخی افراد پس از پارگی پرده گوش، به‌ویژه در صورت آسیب به ساختارهای داخلی گوش، ممکن است دچار سرگیجه یا اختلال تعادل شوند.

جمع بندی پارگی پرده گوش

پارگی پرده گوش، وضعیتی است که در آن غشای نازک جدا کننده گوش خارجی از گوش میانی دچار آسیب شده و سوراخ می شود. این آسیب می تواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت گوش، ضربه به سر، تغییر ناگهانی فشار (مانند غواصی یا پرواز) و ورود جسم خارجی به داخل گوش ایجاد شود. علائم پارگی پرده گوش شامل درد، کاهش شنوایی، سرگیجه، وزوز گوش و ترشح از گوش می باشد. تشخیص دقیق پارگی پرده گوش توسط پزشک متخصص و با استفاده از ابزارهای پزشکی انجام می شود. درمان پارگی پرده گوش بسته به شدت آسیب و علت آن متفاوت بوده و ممکن است شامل درمان دارویی، جراحی و یا مراقبت های خانگی باشد.