توده های سر و گردن

توده‌ سر و گردن در انواع خوش خیم یا بدخیم ایجاد می‌شود. توده‌های بدخیم شامل سرطان‌های مختلف مانند سرطان تیروئید، لنفوم، سرطان غدد بزاقی و… هستند. توده‌های خوش خیم شامل توده‌های مادرزادی، توده‌های التهابی، توده‌های چربی لیپوم و… می‌شوند. این توده‌ها در هر سنی شیوع پیدا می‌کنند و از آنجا که ممکن است علت ایجاد آن‌ها به وجود سرطان مربوط باشد، بیمار بلافاصله به محض احساس آنها باید به پزشک مراجعه کند. پزشک متخصص می‌تواند با انجام معاینه، آزمایش‌ خون، تصویربرداری‌ سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی علت و نوع این توده را تشخیص دهد. به طور کلی انواع توده‌ سر و گردن به سه علت عفونت، سرطان یا به دلایل مادرزادی ایجاد می‌شوند.

توده سر و گردن چیست؟

توده‌ سر و گردن انواع مختلفی دارد. این توده‌ها ممکن است بسیار کوچک، یا بزرگ و قابل مشاهده باشند. اکثر این توده‌ها مضر نیستند و از نوع توده‌های خوش خیم و غیر سرطانی محسوب می‌شوند. اما از آنجا که وجود توده‌های گردن می‌تواند نشانه‌ای از رشد سرطان و عفونت باشد بیمار به محض مشاهده آن‌ها باید هرچه سریع‌تر به دکتر گوش و حلق و بینی مراجعه کند. توده‌های سر و گردن می‌تواند سفت یا نرم، حساس یا غیر حساس باشند. این توده‌ها به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتند که یکی از شایع‌ترین علل آنها عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی است. آن‌ها معمولاً به شکل برآمدگی در عضلات گردن ایجاد می‌شوند و شبیه به کیست‌های چربی هستند. توده سر و گردن بدون هیچ محدودیتی در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد و افراد به محض مشاهده علائم آن باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند.

انواع توده های سر و گردن

انواع توده‌ سر و گردن به لحاظ محل ایجاد یا علت بروز در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند. جایی که توده در آن ایجاد می‌شود در تعیین نوع آن نقش مهمی دارد. از آنجا که در نزدیکی سر و گردن، اندام‌ها، بافت‌ها و عضلات متعددی وجود دارد بنابراین توده‌های سر و گردن در مکان‌های متعددی رشد می‌کنند که منشا آن‌ها می‌تواند یکی از موارد زیر باشد.

• غدد لنفاوی
• اعصاب حنجره یا جعبه صدا
• نای
• سیستم عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک
• مهره‌های گردنی
• غدد بزاقی
• شبکه بازویی
• شریان‌ها و وریدهای مختلف

انواع توده سر و گردن به لحاظ علت بروز در دسته‌بندی‌های زیر قرار می‌گیرند.

• توده‌های مونونوکلئوز عفونی
• توده‌های کیست شاخه‌ای
• توده‌های التهابی گردن
• توده‌های عصبی در گردن
• توده یا تومور سرطانی گلوموس

علت ایجاد توده های سر و گردن

توده‌ سر و گردن به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که برخی از دلایل آن عبارتند از:

• بزرگ شدن غدد لنفاوی: از شایع‌ترین علت‌های ابتلا به توده‌های سر و گردن می‌توان به بزرگ شدن غدد لنفاوی اشاره کرد. این غده‌ها معمولا در صورت بروز عفونت، برای مبارزه با عفونت بزرگ می‌شوند. از شایع‌ترین علل بزرگ شدن غدد لنفاوی می‌توان به عفونت سینوس، عفونت گوش، التهاب لوزه، عفونت دندان و عفونت باکتریایی پوست سر، اوریون، تورتیکولی و سرطان اشاره کرد.
• سرطان: از دیگر علل ایجاد توده‌های سر و گردن می‌توان به سرطان اشاره کرد. معمولاً افرادی که بعد از ۵۰ سالگی با توده‌های سر و گردن مواجه می‌شود احتمال سرطانی بودن توده‌ها در آنها بیشتر است. همچنین مصرف سیگار یا نوشیدنی‌های الکلی نیز می‌تواند زمینه بروز سرطان سر و گردن را افزایش دهد. سرطان‌های سر و گردن شامل سرطان لنفوم هوچکین، لنفوم غیر هوچکین، سرطان بافت‌های سر و گردن، سرطان ریه، سرطان تیروئید، سرطان گلو و… می‌شوند.
• توده‌های ویروسی: وجود ویروس‌های مختلف در بدن مانند ویروس سرخجه، ویروس فارنژیت ویروسی، ویروس مونونوکلئوز عفونی و اچ آی وی از دیگر علل ابتلا به توده‌های سر و گردن است.

تشخیص توده های سر و گردن

تشخیص توده‌ سر و گردن باید توسط پزشک متخصص گوش، حلق و بینی انجام شود. معمولا پزشک در اولین دیدار در مورد سابقه سلامتی فرد، سبک زندگی، استفاده یا عدم استفاده از سیگار و نوشیدنی‌های الکلی اطلاعاتی را دریافت می‌کند. سپس به معاینه فیزیکی و دقت به ارگان‌های مختلف گوش، چشم، بینی، دهان، گلو، گردن و پوست سر می‌پردازد. در نهایت نیز برای تشخیص دقیق، آزمایش‌های زیر را برای فرد تجویز می‌کند.

• تصویربرداری یا اشعه ایکس از سینوس‌ها
• سونوگرافی توده‌های سر و گردن
• تصویربرداری یا اشعه ایکس از قفسه سینه برای بررسی احتمال وجود مشکل در ریه‌ها یا غدد لنفاوی قفسه سینه
• شمارش کامل سلول‌های خونی یا CBC
• ام آر آی سر و گردن
• بیوپسی از توده‌های سر و گردن

درمان توده سر و گردن

برای درمان توده‌ سر و گردن با توجه به علت ایجاد آن‌ها، راهکارهای متفاوتی وجود دارد. به طور مثال توده‌هایی که ناشی از عفونت‌های باکتری‌هایی هستند معمولاً با مصرف آنتی بیوتیک به طور کامل درمان می‌شوند و اصلاً جای نگرانی ندارند. اما آن دسته از توده‌هایی که از وجود سرطان نشأت می‌گیرند معمولاً با استفاده از روش‌های مختلف جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی و… برطرف می‌شوند. بعد از برطرف کردن توده‌های گردن باید به مراقبت‌های بعد از عمل نیز دقت داشت تا از رشد و بروز دوباره آن‌ها جلوگیری شود. بر اساس گفته‌های آکادمی گوش و حلق و بینی آمریکا، بیشتر توده‌های سر و گردن که از نوع سرطانی هستند در صورتی که به موقع تشخیص داده شوند به راحتی قابل درمان بوده و هیچ عوارض جانبی ندارند.

نگاه کلی به توده های سر و گردن

در این مطلب راجع به توده‌ سر و گردن صحبت کردیم. همانطور که گفتیم این توده‌ها انواع مختلفی دارند و به صورت خوش خیم یا بدخیم به دلایل مختلف ایجاد می‌شوند. زمانی که شما با وجود این توده‌ها در ناحیه سر و گردن مواجه شدید باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید تا با معاینه فیزیکی یا انجام یک سری آزمایش‌ها، وجود این توده‌ها و نوع آنها را تشخیص دهد. سپس با توجه به نوع توده، راهکار مناسب برای درمان را تجویز کند. در بیشتر موارد این توده‌ها به راحتی درمان می‌شوند و جای نگرانی ندارند. در صورتی که علت آن‌ها به وجود سرطان مربوط باشد می‌توان از روش‌های درمانی متعدد، برای برطرف کردن آن‌ها کمک گرفت.

سؤالات متداول