جراحی لوزه یکی از رایج ترین جراحی هایی است که انجام می شود. شایع ترین نشانه مشکل دار بودن لوزه، اختلال تنفسی مرتبط با خواب (آپنه انسدادی خواب) است. سایر نشانه‌های احتمالی که نشان می دهد لوزه ها باید برداشتنه شود عبارتند از: آبسه پری لوزه‌ای که به درمان پزشکی پاسخ نمی‌دهد، مزه بد یا نفس مداوم ناشی از التهاب مزمن لوزه که به درمان دارویی پاسخ نمی‌دهدو … می باشد. شایان ذکر است که برخی از انواع بیماری های لوزه اثر نامطلوب بر رشد دهان و صورت دارد. لذا درمان و انجام جراحی لوزه در صورت وجود هر یک از علائم مربوطه الزامی می باشد. امروزه تکنیک های مختلفی برای جراحی لوزه وجود دارد. در حال حاضر هیچ اتفاق نظری در مورد اینکه کدام یک از چندین تکنیک موجود بهینه است وجود ندارد. با ما تا انتهای مقاله همراه باشید تا با روش های جراحی لوزه و نشانه های آن آشنایی پیدا کنید.
عملکرد لوزه ها
جراحی برای برداشتن لوزه ها یکی از شایعترین اعمال جراحی کودکان است. لوزه ها قسمتی از بافت ایمنی بدن هستند. وجود لوزه ها از زمان تولد تا حدود شش ماهگی ضروری است . در مورد نقش لوزه ها تا سن بلوغ همچنان بحث است. بعد از بلوغ لوزه ها فاقد عملکرد هستند.
بیشترین فعالیت لوزه های کامی در سنین ۴ تا ۱۰ سال است ولی لوزه حلقی یا آنویید در سنین ۳ تا ۸ سالگی بیشترین بزرگی را دارد، بعد از ۸ سالگی آدنویید به تدریج کوچک شده و انتظار داریم بعد از ۱۲ سالگی آدنویید از بین رفته باشد. در صورتیکه لوزه ها در هر سنی باعث مشکلات تنفسی یا عفونی برای بیمار شوند باید با بررسی و تشخیص پزشک متخصص تحت جراحی قرار گیرند.
برخورد عوامل میکروبی ومحرک به سلولهای ایمنی موجود در لوزه باعث بزرگ شدن لوزه ها می شود و بزرگی لوزه های کامی یا تانسیل ( که از طریق دهان قابل رویت هستند ) و لوزه سوم یا آدنویید ( که در خلف بینی واقع شده ) باعث مشکلات متعددی می شود.
چه زمانی باید لوزه ها جراحی شود؟
بزرگی لوزه ها باعث می شود تنفس فرد دهانی شود یعنی نتواند از بینی نفس بکشد و این امر خود باعث خرخر شبانه و تنفس با دهان باز می شود. تنفس طولانی مدت از طریق دهان در سنین کودکی، باعث تغییر حالت استخوان های صورت و بینی می شود که به مجموعه این تغییرات صورت آدنوییدی (Adenoid Face) می گویند. این تغییرات شامل چهره کشیده، بینی کشیده و باریکتر از حد طبیعی، سقف دهان با قوس زیاد، فک تحتانی پایین و عقب رفته و جفت نشدن دندانها می باشد. هوا بجای اینکه از بینی عبور کرده گرم و مرطوب و تمیز شده و به حلق برسد، مستقیماً از دهان به حلق رسیده و باعث خشکی دهان، تخریب دندانها و تحریک مزمن گلو می گردد. در مقاله ای دیگر درباره جراحی توده های گردنی بخوانید.
بزرگی لوزه ها بخصوص لوزه سوم می تواند اختلال عملکرد شیپور استاش و در نتیجه باعث تجمع مایع در پشت پرده گوش شود که این امر می تواند باعث عفونت های مکرر گوش میانی و احتمال مشکلات شنوایی برای بیمار گردد.
بزرگی لوزه ها مانع تغذیه مناسب کودک و همینطور اکسیژن رسانی می شود واین دو عامل خود باعث می شوند که رشد فیزیکی کودک با مشکل مواجه شود، امروزه لوزه ها بعنوان یکی از علل نارسایی رشد در اطفال مطرح شده اند.
عفونت لوزه ها
گاهی اوقات لوزه ها مکرراً دچار عفونت چرکی می شوند که البته در چنین حالتی ممکن است بدنبال عفونت های چرکی مکرر، اندازه لوزه ها حتی از حالت معمول هم کوچکتر شود اما جدای از اندازه آنها، چون بعنوان کانون عفونت عمل می کنند مضر می باشند و نیاز به جراحی دارند.
عفونت لوزه ها باعث تب شدید در بیماران می شود که می تواند در بیماران دارای مشکل زمینه ای مانند تب و تشنج، تب روماتیسمی، دیابت و … خطرناک باشد.
آیا بزرگسالان نیز نیاز به برداشتن لوزه ها دارند؟
در بزرگسالان نیز لوزه ها می توانند منشای بوی بد دهان، درد مداوم گلو و احساس جسم خارجی باشند، این بیماران تحت عنوان تانسیلیت مزمن درمان می شوند. در صورت عدم کفایت درمان دارویی، این افراد نیز به جراحی پیدا می کنند.
بزرگی لوزه ها در بزرگسالان نیز می تواند باعث خروپف و آپنه خواب شود که در آنصورت ممکن است همراه با برداشتن لوزه ها عمل جراحی های دیگری روی کام یا حلق انجام شود. درباره جراحی اندوسکوپی سینوس بخوانید.
کاندیدای مناسب جراحی لوزه
جراحان ممکن است برداشتن لوزه را در افراد مبتلا به عفونت های مکرر گلو در نظر بگیرند، در صورتی که موارد زیر را داشته باشند:
- حداقل هفت با عفونت مستمر در سال گذشته
- حداقل پنج عفونت مستمر در سال به مدت ۲ سال
- حداقل سه عفونت مستمر در سال به مدت ۳ سال
آنها همچنین بررسی خواهند کرد که فرد چند مورد از موارد زیر را دارد:
- دمای بالاتر از ۳۸.۳ درجه سانتیگراد
- آدنوپاتی (غدد لنفاوی متورم)
- ترشح لوزه (مایع از لوزه ها در پاسخ به عفونت)
- تست مثبت گلودرد استرپتوکوکی یا استرپتوکوک بتا همولیتیک گروه A
ملاحظات اضافی عبارتند از:
- سابقه آبسه لوزه
- تب دوره ای، استوماتیت آفتی، فارنژیت و آدنیت
- آلرژی آنتی بیوتیکی
- آپنه خواب یا اختلال در تنفس در خواب
اگر افراد این معیارها را نداشته باشند، پزشکان ممکن است خطرات این روش‌ها را بیشتر از فواید آن بدانند، اما سایر گزینه‌های درمانی را برای فرد را در نظر خواهند گرفت.
آیا برداشتن لوزه ها خطرناک است؟
با توجه به موارد فوق می بینیم لوزه هایی که خود باید باعث سلامتی ما باشند در مواردی باعث بروز مشکلات می شوند و در چنین مواردی است که پزشکان توصیه می کنند باید لوزه ها برداشته شوند.
مطالعاتی که تابحال انجام شده نشان داده است که برداشتن لوزه ها در این موارد، ضرر خاصی را متوجه بیمار نمی کند، نقص ایمنی ایجاد نمی کند و باعث بیماری دیگری نمی شود. اما برداشتن لوزه ها تحت عمل جراحی با بیهوشی کامل انجام می شود، بنابراین عوارض بیهوشی همیشه موردانتظار است، هرچند امروزه این عوارض بسیار نادر است.
شایعترین عارضه بعد از جراحی برداشتن لوزه ها، خونریزی است که بخصوص در کودکان کم وزن می تواند خطرناک و حتی کشنده باشد. بیماران تا ۱۰ روز بعد از جراحی در خطر خونریزی هستند بنابراین مسافرت در این ایام ممنوع می باشد و بیمار باید دسترسی سریع به اورژانس داشته باشد. آیا درباره عفونت گوش میدانید؟ در ین مقاله بخوانید.
همچنانکه می بینید عمل لوزه در عین ساده بودن می تواند خطرناک و سخت باشد بنابراین فقط در مواردی که متخصص تشخیص دهد امکان درمان غیرجراحی وجود ندارد، لوزه ها را عمل می کنیم.
سن مناسب برای عمل لوزه
با توجه به موارد بالا، لوزه ها در هر سنی که باعث مشکلات تنفسی یا عفونی برای بیمار شوند باید با بررسی و تشخیص پزشک متخصص تحت جراحی قرار گیرند. باید توجه داشت که حتما عمل جراحی قبل از ایجاد تغییرات فک و صورت برای کودک انجام شود چراکه تغییرات چهره آدنوییدی غیرقابل برگشت هستند و ممکن است بیمار تا آخر عمر توانایی تنفس مناسب از طریق بینی را پیدا نکند.
حتی در سنین زیر ۳ سال هم در صورتیکه آدنویید برای بیمار مشکل تنفسی ایجاد کرده باشد نیاز به جراحی دارد ولی این عمل جراحی حتما باید در مراکز مجهز و توسط جراح متبحر انجام شود.
مطالعات نشان داده اند که انجام تانسیلکتومی در تابستان یا زمستان تاثیری بر نتیجه عمل ندارد.
جراحی لوزه
القای بیهوشی و وضعیت قرارگیری بیمار برای اکثر بیمارانی که تحت عمل جراحی لوزه قرار می گیرند مشابه است، صرف نظر از اینکه از کدام روش برای برداشتن لوزه ها استفاده می شود. بیمار در وضعیت خوابیده قرار می گیرد و از راه دهان جراحی انجام می شود. لوله داخل تراشه در خط وسط به چانه بیمار چسبانده می شودو یا از راه هوایی ماسک حنجره استفاده می گردد.
تخت ۹۰-۱۸۰ درجه می چرخد تا جراح بتواند در بالای تخت بنشیند یا بایستد. بیمار در لبه تخت قرار می گیرد. برای باز نگه داشتن دهان در طول مدت عمل، یک دهان گیر استفاده می شود. سپس لوزه ها با استفاده از یکی از روش های موجود برداشته می شوند.
روش های جراحی لوزه
روش های برداشتن لوزه را می توان به ۲ دسته کلی تقسیم کرد: خارج کپسولار (توسیلکتومی کامل، ساب کپسولار) و داخل کپسولار (برداشت لوزه جزئی).
اینتراکپسولار: این روش در برخی از نشریات به عنوان تونسیلوتومی ذکر شده است. در تونسیلکتومی خارج کپسولی، کالبد شکافی در کنار لوزه در صفحه بین کپسول لوزه و عضله حلق انجام می شود و لوزه به طور کلی به صورت یک واحد برداشته می شود.
داخل کپسولار: تونسیلکتومی داخل کپسولی شامل برداشتن لوزه به صورت تکه تکه، از میانی به جانبی، با مراقبت برای حفظ کپسول است. رایج‌ترین تکنیک‌های خارج کپسولی از یک الکتروکوتر تک قطبی، کوتر دوقطبی (یا قیچی دوقطبی)، چاقوی سرد (تیزش‌شکن تیز)، یا چاقوی جراحی هارمونیک است.
برای بیماران اطفال مبتلا به آپنه انسدادی خواب می توان تونسیلکتومی خارج کپسولی یا داخل کپسولی را انجام داد، اما برای بیمارانی که به دلیل التهاب لوزه یا آبسه پری لوزه تحت عمل جراحی لوزه قرار می گیرند، فقط باید از روش های خارج کپسولی استفاده کرد. علاوه بر این، لوزه ها را می توان با استفاده از لیزر یا فرکانس رادیویی تک قطبی (سومنوپلاستی) در یک بزرگسال برداشت. در مورد شکاف کام و لب بیشتر بدانید.
مراقبت های قبل از جراحی لوزه
فردی که تحت عمل جراحی لوزه قرار می گیرد باید بتواند در همان روز عمل به خانه برود. با این حال، کودکان زیر ۳ سال و کودکان یا بزرگسالان مبتلا به آپنه خواب شدید معمولاً یک شب در بیمارستان بستری می شوند. همچنین مراحل خاصی برای آمادگی فرد برای جراحی وجود دارد، مانند:
اطلاع دادن به پزشک در مورد هر گونه دارو یا مکمل؛ پزشکان ممکن است توصیه کنند که آنها را در هفته یا دو هفته قبل از جراحی متوقف کنید.
ناشتا بودن ۶ ساعت قبل از بیهوشی عمومی بسته به مرکز انجام دهنده جراحی و سن فرد
اجتناب از سیگار کشیدن قبل از جراحی، زیرا سیگار کشیدن خطر عوارض پس از جراحی را افزایش می دهد، مانند:
- اختلال در عملکرد قلب و ریه
- عفونت ها
- تاخیر در بهبود زخم
- هماهنگی برای شخصی که بعد از عمل به خانه برود.
در مورد عوارض جراحی لوزه بیشتر بدانید.
هزینه برداشتن لوزه
هزینه برداشتن لوزه بسته به سن بیمار، روش جراحی و تخصص پزشک متفاوت می باشد. برای اطلاع از هزینه های درمان ضروری است که به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه شده و مورد بررسی و معاینه قرار بگیرید.
کلام آخر
جراحی لوزه یک جراحی رایج است که غالبا در کودکان و به منظور برداشتن لوزه ها انجام می شود. این جراحی در صورتی که توسط متخصص گوش، حلق و بینی انجام شود فاقد هر گونه عارضه می باشد.
